Vrijdag 29 november kopte het NRC, ‘raadsleden kunnen bestuursmoloch niet de baas’. In dat artikel wordt geschetst hoe de raadsleden tandeloos worden door regionalisering.
Het regent sombere berichten over de gemeenteraad. Er wordt doorlopend een beeld geschetst waarbij de raad eigenlijk slechts lege (beleids)hulzen over heeft. En dat aan de vooravond van gemeenteraadsverkiezingen. Hoe moet je daar als (potentieel) raadslid op reageren?
Het zit er weer op. De 400 gemeentelijke begrotingen zijn weer vastgesteld. Maar de vraag dringt zich op, is de begrotingsbespreking functioneel of is het een ritueel?
De begrotingsprocedure kost de gemeenteraad veel (vergader)tijd. En het levert de raad bijna niets op. Vaak minder dan een tiende procent van de gemeentebegroting wordt gerealloceerd. Of het college doet het werk uitstekend of de invloed van de raad op een begroting neemt steeds verder af. Dat laatste is eerder aan de orde en dat proces gaat door want met de decentralisaties wordt de invloed nog kleiner. Waar ik kom hoor ik achter de sociaal wenselijke verhalen van het belang van de begroting een verzuchting of dit niet anders kan. Langzaam maar zeker dreigt de begrotingsbespreking in veel gemeenten een kostbaar ritueel te worden. Dat kan ook anders.
Alle gemeenteraden in Nederland zijn volop bezig met de gemeentebegroting. Elk jaar heet dat weer het politiek/bestuurlijke hoogtepunt. Griffiers hebben hier nog wel wat te doen!
Het is weer druk bij gemeenten. De vaststelling van de gemeentebegroting is aan de orde. Een proces dat altijd met spanning en stress is omgeven. Dat begint al in de gemeentelijke organisatie, gevolgd door speciale begrotingsmomenten in het college. Soms zelfs begrotingsretraites. Kijk je naar de begrotingsprocedures van de gemeenteraden, dan wordt de plaatselijke bestuurscultuur echt zichtbaar. Maar het roept ook al te vaak de vraag op ‘Het politieke hoogtepunt van het jaar, verdient dat niet beter’?
De legitimering van de gemeenteraad lijkt steeds meer onder druk te komen staan. Een bedreiging of juist een kans voor nieuwe raadsleden?
Wat is het toch met de gemeenteraad? Zijn er bezuinigi
ngen dan wordt aan hen verteld dat slechts zo’n 20% van de gemeentebegroting beïnvloedbaar is. De overige 80% gaat de raad niet echt over. En dan is het coalitieakkoord zo dichtgetimmerd dat er verder ook al bijna geen bewegingsruimte meer is voor de gemeenteraad. Is er een heel belangrijke operatie bezig over de decentralisaties van taken waaronder die van de Jeugdzorg, dan worden de verwachtingen over de rol van de raad eerst hoog gespannen maar blijkt nu al dat die operatie eerder de invloed van de raad uitholt. Dan laat de politicoloog Andre Krouwel in ‘Almere Vandaag’ optekenen ‘dat de raad saai is en weinig politiek bedrijft’. Vervolgens komt in dezelfde periode het bericht bij mij binnen dat binnenkort een boek van Jasper Loots verschijnt onder de titel ‘de gemeenteraad heeft geen Toekomst’. En dan meldt Marcel Boogers in het blad Binnenlands Bestuur dat zijn verwachting is dat gemeenteraden marginaler worden.
De gemeenteraadsverkiezingen komen er weer aan. Plotseling zie je partijen weer allerlei nieuwe mensen mee nemen naar de gemeenteraad. Welke eisen stel je aan een raadslid? Eén competentie lijkt daarbij structureel onderschat te worden, namelijk samenwerken.
De gemeenteraadsverkiezingen komen er weer aan. In gemeenteraden kun je dat al ruim van te voren merken omdat sommige raadsleden op eens ander gedrag gaan vertonen. Hij of zij gaat op voor een volgende periode, wordt dan meestal gefluisterd. Ook zie je fracties op eens weer nieuwe mensen meenemen. Potentiële kandidaten die of verleid moeten worden voor het raadswerk, of juist er van moeten schrikken. Want je moet als potentieel raadslid aan veel eisen voldoen. Je moet slim zijn, op samenleving betrokken, goed kunnen spreken, kunnen debatteren, veel willen lezen. Dan zijn er ook nog allerlei andere criteria. Zoals verhouding mannen en vrouwen, verhouding allochtonen en autochtonen, bloedgroepen binnen partijen, of verdeling tussen dorpen. Partijen als de PvdA en het CDA zijn daar vaak heel goed in. Maar een paar belangrijke punten worden in die selectiedrukte vaak ondergeschikt gemaakt. En dat wreekt zich nog al eens. Die punten zijn in mijn ogen
In de zomervakantieperiode verschijnen opeens weer berichten over het ‘aanpakken’ van spookpolitici. Voorstellen om gekozenen die niet verschijnen tijdens commissie- en raadsvergaderingen financieel te korten zijn in de maak. Dat moet bij wet worden geregeld.
De spookraadsleden moeten worden aangepakt door wetgeving aldus berichten uit De Kamer. Dat wordt wetgeving tegen spookbeelden.
Waar hebben we het eigenlijk over? Wat is een spookraadslid? Van Dale geeft (nog ) geen antwoord op die vraag. Wat het niet is, is eenvoudiger te definiëren. Het is niet een raadslid dat zijn werk niet doet. Het is ook niet een raadslid dat spijbelt. Wat is een spookraadslid dan wel?