Vrijdag 29 november kopte het NRC, ‘raadsleden kunnen bestuursmoloch niet de baas’. In dat artikel wordt geschetst hoe de raadsleden tandeloos worden door regionalisering.

Het regent sombere berichten over de gemeenteraad. Er wordt doorlopend een beeld geschetst waarbij de raad eigenlijk slechts lege (beleids)hulzen over heeft. En dat aan de vooravond van gemeenteraadsverkiezingen.  Hoe moet je daar als (potentieel) raadslid op reageren?

De meest gangbare reactie is ontkennen, want de raad is immers de baas. Een tweede reactie is hard vergaderen om daarmee het tegendeel te bewijzen. Een weinig gehoorde reactie is, dit beeld accepteren en meebewegen in een richting waarbij de raad een andere (nieuwe) positie in de lokale samenleving inneemt. Wat zou het waardevol zijn wanneer we niet in de discussie blijven steken welke van de drie reacties de beste is. Maar dat aan die discussie wordt voorbij gegaan. En er straks een gemeenteraad is die het laatste geluid durft te laten doorklinken.

Want wat zal het voor een (nieuw) raadslid spannend zijn om een gemeenteraad opnieuw te positioneren in de lokale samenleving. Steven Vanackere citeert in zijn boek ‘de eerste steen’ John Buchan een schotse romanschrijver en politicus, die op zijn beurt  “politiek omschreef als een ‘groot en eervol avontuur’’. En je wenst gekozenen toch een groot en eervol avontuur toe?

Stel je wilt die richting op als raad(slid), waar kun je dan aan denken. Allereerst dat je de inwoners van je gemeente duidelijk maakt dat je een ontdekkingstocht bent begonnen. Ten tweede dat je de  aandacht richt op de instellingen voor publieke taken/diensten in je gemeente. Schoolbesturen, woningbouwcorporaties, welzijnsinstelling, jeugdzorginstellingen, culturele instelling, gezondheidszorginstellingen. Ogenschijnlijk met een eenvoudig doel. Namelijk een antwoord op de vraag “Wat gaat u het komende jaar voor de inwoners van onze gemeente betekenen? ”  Wat je doet als raad(slid) is al die toezichthouders en besturen die bezig zijn in het publieke domein centraal te stellen en niet meer uitsluitend het college centraal stellen. Wat je doet als raad(slid) is de dialoog aangaan in plaats van het debat te voeren.

Ten derde ga je op zoek naar methodes om de ‘kennis uit de gemeente te halen’. Inwoners hebben veel kennis over uiteenlopende zaken en het is de kunst die te ontsluiten voor de samenleving. De informatietechnologie en social media bieden daar kansen aan. Zo maar een aantal voorbeelden. Een Raadspanel voor snelle raadpleging, een platform ‘raadsgevers’ voor zowel snel mee beoordelen van raadsvoorstellen als ook een pool van deskundigen, een raadswebsite met twee richtingverkeer als herkenbaar platform, een E-referendum voor raadpleging en beslissingen van grote onderwerpen, een burgerbegroting, werken met burgerforum, werken met vormen van co- creatie maar ook co-controle, regelgeving tot stand brengen via een we(d)t-strijd. Deze voorbeelden zijn niet uitgekristalliseerd, maar passen wel in het beeld de kiezer ook in de jaren tussen de verkiezingen de kans te bieden ‘deel te nemen aan de democratie’ en dus ook invloed uit te oefenen. Wat je doet als raadslid is als (gekozen) burgers gemeenschappelijk optrekken.

Ten vierde een meer zichtbare plek te creëren voor raadsleden zelf. Zo heeft bijvoorbeeld ieder raadslid een persoonlijke web site. Kiest ieder raadslid de social media die bij hem/haar past. Maar ook aan een vorm van (politieke) crowdfunding kan worden gedacht. En wellicht bieden systemen met gamification hier wel de nieuwste kansen. Wat je doet als raadslid is zelfbewust in de samenleving staan en niet aan de hand van een college.

Raad(sleden) die dat durven krijgen veel (nieuwe) inhoud terug. Omdat ze voor de inwoners de zichtbare omgeving zijn waar de beslissingen worden genomen die de gemeente aangaan. Omdat ze het zichtbare toezichtplatform voor alle instellingen voor publieke diensten in de gemeente zijn. Omdat de raad het platform voor zingeving is geworden.

Wanneer dat niet groot(s) en spannend is!