De jongeren in het dorp Veen haalden breed het nieuws rond de jaarwisseling. Eerst de autobranden, dan de reactie op de hulpverleners. Gevolgd door reactie van politie etc. Uiteindelijk een advocaat die de werkwijze van de politie als de schepnet methode typeerde en hekelde. En als voorlopig slot een schadeclaim van naar verluidt onschuldigen, richting politie, c.q. de overheid.

Wat zou het voor alle lokale politici geweldig zijn wanneer de gemeenteraad van Aalburg deze kans tot debat aangrijpt. Eens te meer wanneer we ons realiseren dat het in iedere gemeente kan gebeuren. Vandaag gemeente Aalburg, morgen gemeente..? Want vanuit Den Haag hierover een mening geven is mooi, maar echte betekenis kan het krijgen als de eigen inwoners met elkaar spreken over  deze manier van handelen. En de gemeenteraad is daarvoor bij uitstek de eerste gespreksplaats. Een tip is dan wel spreek niet in termen van goed of fout, maar plaats het in een beeld in wat voor wijk, gemeente jij wilt leven. Een suggestie is om aansprekende dorpsgenoten uit te nodigen te reageren of deel te nemen aan de discussie.

Een dergelijke raadsdiscussie is niet alleen van waarde omdat er iets gebeurd is in de gemeente. Maar is juist van waarde omdat er een diepere lading onder dit voorval en andere vergelijkbare voorvallen zit. Het deed mij terugdenken aan een oproep enkele jaren geleden van Pieter Winsemius in de richting van politici. Die oproep hield vrij vertaald in dat de politici zich zorgen moeten gaan maken over de groeiende groep inwoners die met de rug naar de instituties van de rechtstaat gaan staan. Dat was een werkelijke kwestie en niet het halen van het Haagse  vragenuurtje. Hij deed dat naar aanleiding van onderzoek door de WRR en het gebruik van de burgerschapstijlen van het bureau Motivaction. Sta je met de rug naar de instituties van de democratie en van de rechtstaat, dan wordt het eenvoudiger je te voegen bij de groepen in de samenleving die onder het motto van ‘yohoo wij hebben een feestje’, de bestaande instituties uitdagen. Met name ten overstaan van onze hulpverleners is dat zichtbaar. Dergelijk gedrag wordt eenvoudiger wanneer je die institutie niet meer als kenmerk van onze rechtstaat ziet. Dan wordt het ‘een feestje’. En als dan ook nog eens welhaast ‘klassiek’ wordt gereageerd door de instituties, door nog harder te doen wat ze al deden, dan is de escalatie gegarandeerd. Het zal waardevol zijn wanneer een raadsdebat die diepere lading zou raken. Niet met de verwachting een sluitend antwoord voor de overheid te vinden. Niet met de verwachting een sluitend antwoord te geven hoe die steeds groter wordende groep inwoners weer met het gezicht naar de instituties van de democratie wil/ kan staan. Maar met de verwachting dat de inwoners van primair  de gemeente  Aalburg zichtbaar wordt dat zij het zijn die het antwoord kunnen vinden. Natuurlijk dat vraagt in feite een blikwisseling, om te zien wat er al is. Maar onderlinge discussie is de enige manier om te leren zien. En die discussie is waardevol omdat onderhoud van onze democratie een doorlopend leren vraagt.

In de discussie zal een argument  zijn dat ‘de goeden, onder de kwaden moeten leiden’. Dat is geen  excuus alles te vergoelijken. Maar voor de overheid mag het ook geen  excuus om snel algemene maatregelen te nemen gericht op die kleine groep ten koste van het grote geheel. In dat opzicht is de advocaat te begrijpen die schadevergoeding gaat bepleiten voor cliënten die – zoals in de laatste berichten is opgemerkt – op het verkeerde moment op de verkeerde plaats waren. Wat zou het boeiend zijn dat hij zich niet primair richt op de politie,maar zich richt op degenen die er voor hebben gezorgd dat door hun toedoen de plek waar zijn cliënten waren opeens een verkeerde plek werd.  In de raadsdiscussie kan het hierbij gaan over noodlot, vermijdbaarheid en verwijtbaarheid. Stof genoeg voor een waardevolle discussie.

Ik hoop dat  de raad van de gemeente Aalburg deze kans grijpt.